فضیلت و کیفیت نماز شب

فضیلت نماز شب‏:
امام صادق(ع)فرمود:  نمازشب،صورت را زیبا،خلق را نیکو و انسان را خوشبو می گرداند، رزق را زیاد و قرض را ادا می کند، اندوه را برطرف می سازد و چشم را جلا می دهد
رسول خدا(ص)فرمود: نماز شب،وسیله ای است برای خوشنودی خدا و دوستی ملائکه.
امام صادق (ع ) فرمود: درخانه هایی که نماز شب، خوانده می شود و قرآن تلاوت می گردد، آن خانه ها نزد آسمانیان همچون ستاره ها درخشانند.

کیفیت نماز شب‏نماز شب مجموعا ً یازده رکعت است:
۱- هشت رکعت آن،که دو رکعت،دو رکعت،مانندنماز صبح خونده می شود و چهار دو رکعتی آن به نیت نماز شب می باشد.
۲- دو رکعت نماز شفع: بهتر است در رکعت اول آن بعد ازحمد، سوره”ناس” و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره “فلق” خوانده شود.
۳- یک رکعت نماز وتر: بعد ازحمد سه بار سوره  “توحید” و یک بار سوره “فلق” و یک بار سوره “ناس” بخوانیم و می توان یک سوره تنها خواند، سپس دست ها را برای قنوت به سوی آسمان بالا می بریم و حاجات خود را از خدا می خواهیم و برای چهل مومن دعا می کنیم.و طلب مغفرت می کنیم و هفتاد مرتبه می گوییم: اَسْتَغْفِرُ اللَّه وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ.، ازپروردگارخودطلب آمرزش ومغفرت می کنم وبه سوی اوبازگشت می نمایم.
آنگاه هفت بارمی گوییم:”هذا مقام العائذ بک من النار، این است مقام کسی که ازآتش قیامت به تو پناه می برد.
وبعد ازآن ۳۰۰مرتبه می گوییم :» العفو« وسپس می گوییم:»رَبِّ اغفِرلی وَ ارحَمنی وَ تُب عَلَیَّ ، اِنَّکَ اَنتَ التَّوابُ الغَفُورُ الرحیمِ.

احکام نماز شب:
‏۱-هشت رکعت به ترتیب نماز شب وسپس دو رکعت نماز شفع وآنگاه یک رکعت نمازوتر،که بافضیلت ترین نماز شب،نمازوتروشفع است ودورکعت شفع برتر ازوتر است.
۲- برای نماز شب می توان به نماز شفع و وتر اکتفا کرد،بلکه هنگام تنگی وقت می توان تنها به نمازوتر اکتفا نمود.
۳- وقت نماز شب از نیمه شب تا فجر صادق است ، وهنگام سحرازسایر مواقع بهتراست و تمامی ثلث آخر شب سحر محسوب می شود و افضل از آن خواندن نماز شب نزدیکی های فجر است.

۴- جایز است انسان نماز شب را نشسته بخواند ، حتی در حال اختیار. ولی اگر می خواهد نشسته بخواند بهتر آن است که هر دو رکعت نشسته رایک رکعت ایستاده حساب کند.بنابراین باید هشت بار دورکعت نشسته وهردو رکعت به یک سلام که جمعاً شانزده رکعت می شود به نیت نماز شب بخواند و دوباره دو رکعت هردو رکعت به یک سلام به نیت نماز شفع و دو بار یک رکعت هر یک رکعت به یک سلام به نیت نماز وتر، ولی در حال اضطرارومریض همان یازده رکعت کفایت می کند.

۵- شخص مسافر می تواند نماز شب را پیش از نیمه شب بخواند.

۶-جوانی که می ترسد خواب بماند و نماز شب ازاو فوت شود می تواند نماز شب را پیش از نیمه شب بخواند.
۷- کسانی که برای خواندن نماز شب بعد از نیمه شب عذری دارند، مانند پیرمردان و یا کسی که از سرد شدن هوا می ترسد و یا از جنب شدن در خواب می ترسد و… می توانند نماز شب را قبل از نیمه شب بخوانند.
۸- خواندن سوره در رکعت های نماز شب لازم نیست و می تواند فقط به خواندن سوره حمد اکتفا کند. هم چنین قنوت در رکعت های دوم مستحب است و می تواند بدون قنوت بخواند.
۹- نماز وتریک رکعت است،و می شود آن رابدون قنوت به جای آورد.
۱۰- لازم نیست همه یازده رکعت را در یک مجلس بخواند، بلکه می تواند در دو سه نوبت بخواند، بلکه تفریق افضل است،همان طور که رسول خدا تهجد می کرد.
۱۱- مستحب است که نماز شب را بلند بخواند تا اگر از خانواده اش کسی می خواهد برای نماز برخیزد بیدار شود،چنانچه در روایت است و شهید و دیگران نیز تصریح به استحباب جهر نموده اند.

بدیهی است که استحباب بلند خواندن نماز شب درجایی است که امن از ریا و سمعه باشد واگر خدای نا خواسته خوف ریا و سمعه در بلند خواندن باشد باید آهسته بخواند.فضیلت قضای نماز شب‏اگر نماز شب از کسی فوت شد می تواند قضای آن را در روز به جا بیاورد.تذکر: قضای نماز شب را فضیلت بسیار است.
چنانچه در تفسیر علی بن ابراهیم از امام صادق(ع) روایت می کند که:شخصی به آن حضرت عرض کرد: فدایت شوم!چه بسا که اتفاق می افتد که یک ماه و دوماه وسه ماه نماز شب از من فوت می شود و من آن را به روز قضا می کنم‏آیا این کار جایز است؟فرمود:به خدا قسم،این کار مایه روشنی چشم تو است.«واین جمله را سه بار تکرار کرد.
اسحاق بن عمار ضمن روایتی از امام صادق (ع ) نقل می کند: ایشان از پدران بزرگوار (ع) و آنان از رسول خدا (ص) نقل می کنند که فرمود: خدای تعالی به بنده ای که نماز شب را در روز قضا کند مباهات می کند و می فرماید: ای فرشتگان من!این بنده من چیزی را که به او واجب نکرده ام قضا می کند.گواه باشید که من اورا آمرزیدم.
اگرمشغول نمازشب بود و صبح طلوع کرد، اگر چهار رکعت از نماز شب را خوانده است و بعد صبح شد، بقیه نماز شب را به طور مخفف وبدون مستحبات می خواند و اگر هنوز چهار رکعت از نماز شب نخوانده بعد صبح شد،همان دو رکعتی که شروع کرده تمام می کند وپس از آن دو رکعت نافله صبح را می خواند وسپس دو رکعت نماز صبح واجب را می خواند و پس از آن،باقی مانده نماز شب را قضا می کند.اگر اصلاً به نماز شب شروع نکرده و بعد صبح طلوع کرده باشد، دورکعت نماز نافله صبح را اول می خواند و پس از آن نماز صبح را وپس از آن قضای نماز شب را به جا می آورد.

تذکر: اگر نماز شب را دربین الطلوعین (یعنی بعد از اذان صبح و پیش از طلوع آفتاب) می خواند،بهتر است که نیت ادا یا قضا نکند،بلکه به نیت “ما فی الذمه” به آن معنی است که نیت کند نمازشب می خوانم “قربًا الی الله” خواه ادا باشد خواه قضا،هر چه خدا و رسولش فرموده اند