روز قلم ، تکریم آزادی بیان

چهاردهم تیرماه روز قلم گرامی باد

روناش : از سال ۱۳۸۱ به پیشنهاد انجمن قلم ایران و تصویب شورای انقلاب فرهنگی ، چهارده تیر به عنوان روز قلم نامگذاری شد .

دلیل این نامگذاری ، به یکی از باورهای ایرانیان باستان باز می گردد .

بر اساس نظر ابوریحان بیرونی در کتاب « آثارالباقیه » چهاردهمین روز از تیرماه را ایرانیان باستان، روز تیر (عطارد) می‏نامیدند. ( ۱) سیاره تیر ، به عنوان کاتب و نویسنده سیاره ها معروف است .

در ادبیّات فارسی ، سیاره ی تیر ( عطارد ) را دبیر فلک نامیده اند . به همین مناسبت چهارده تیر را روز نویسندگان می‏دانستند . نامگذاری روز قلم شاید یادآور این هم باشد که بدانیم نیاکان ما در این سرزمین به اصحاب قلم ارج می نهادند .

نیاز به ارتباط نوشتاری ، از ابتدایی ترین جوامع بشری احساس شده است . روزگاری که بشر با نقش آفرینی بر روی دیواره ی غارها و حکاکی ها بر روی سنگ ها نوشتن را آغاز کرد و بعدها بر چوب و سنگ ادامه یافت .تا زمانی که با اختراع دستگاه چاپ ، سرعت نشر و انتقال نوشته ها نیز گسترش پیدا کرد .

بی شک نوشتن بعد از زبان مهم ترین وسیله ارتباطی بین انسانهاست .امروزه همگام با رشد تکنولوژی ، شیوه های نوشتن نیز متحوّل گشته است . وسایل نوشتن تنها به قلم و کاغذ محدود نمی شود .در دنیای امروز ثبت و نشر اطّلاعات و بیان افکار و احساسات با شیوه های گوناگونی امکان پذیر شده است .سایت های اینترنتی ، شبکه های جهانی وگوشی های هوشمند فاصله ها را از بین برده اند . شیوه های مدرن ، نوشتن را آسان تر و سرعت انتقال را بیشتر کرده اند.

صرف نظر از نوع ابزاری که به کار می بریم ، نوشتن تبلور احساس و اندیشه و نماینده ی تفکّر آدمی است . با نوشتن بخشی از هویّت خود را به نمایش می گذاریم ..

نوشتن مهمترین ابزار ارتباطی ، ذخیره سازی اطّلاعات و انتقال تجارب است که مسیر پیشرفت و توسعه ی جوامع بشری را هموار می کند .

نوشتن زمینه ساز همدلی بین انسانها نیز است . زیرا در ارتباط نوشتاری ، اشخاص فراتر از مکان و زمان ، اندیشه های خود را با دیگران به اشتراک می گذارند و از تجارب ، دانش و فرهنگ یکدیگر بهره مند می شوند . اختصاص یک روز به نام روز قلم ، فرصتی برای تکریم اصحاب قلم است . ارج نهادن به قلم ، تجلیل از کسانی است که قلم و زبان را در راه نشر علم ، حفظ ارزش های انسانی و دفاع از آزادی به کار گرفته اند نه آنانی که قلم را به نانی و نامی فروخته اند . قدرت و تاثیرگذاری قلم از هر سلاحی ، بُرنده تر است .

البتّه در طول تاریخ این سرزمین ، بارها شاهد بی مهری به جایگاه قلم بوده ایم . گِردباد محدودیت های اجتماعی و تنگ نظری ها ، به حوزه ی مطبوعات ، نویسندگی و دیگر حوزه های هنری هم وزیده است .

چه بسیار قلم ها که به خاطر دفاع از آزادی ، شکسته شده و چه بسیار روزنامه ها که به دلیل تحلیلی انتقادی توقیف گشته اند . بزرگداشت روز قلم با گفتن شعارهای زیبا تحقّق نمی یابد . این روز فرصتی است تا آزاداندیشی را باور کنیم و حرمت قلم هایی را بدانیم که برای عدالت خواهی و آزادگی از شکستن هراسی نداشته اند .

بشکنی ای قلم ای دست اگر                       پیچی از خدمت محرومان سَر

روز قلم بر تمام کسانی که در راه حقوق انسانی قلمفرسایی می کنند ، گرامی باد .

۱- در تقویم ایران باستان سیزدهمین روز از هر ماه « روز تیر » نامیده می شد ( فرهنگ دهخدا )

* فاطمه سادات اشرفی زاده – روناش