موفقیت محققان ایرانی در حفظ نژاد بز «مرخز» ایرانی

به گزارش گروه جامعه روناش ، دکتر سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی، رییس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران در خصوص این دستاورد گفت: افزایش رشد جمعیت انسانی جهان و توجه تولیدکنندگان و پرورش دهندگان به ایجاد نژادهای دامی اقتصادی و پر تولید و عدم توجه و برنامه ریزی برای حفظ نژادهای خالص و بومی، صدمات جبران ناپذیری را به منابع ژنتیکی اکثر کشورها از جمله ایران وارد کرده است.

در بین دام های مختلف اهمیت و نقش بز قابل توجه است. بز یکی از قدیمی‌ترین حیواناتی است که توسط بشر اهلی شده است.نوشته‌های زیادی مربوط به هزاران سال قبل به‌دست آمده است که اهمیت بز را از نظر تأمین منابع شیر، گوشت، کرک و پوست نشان می‌دهند.

وی خاطرنشان کرد: امروزه در ایران حدود ۲۵ میلیون راس بز موجود است که حدود ٢۰ نژاد بز شناسایی شده است. این نژادها به منظور تولید گوشت پرورش داده می‌شوند ولی مو و کرک نیز برای مصرف در صنایع دستی و صادرات از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. در بین این نژادها، بز مرخز یکی از نژادهای منحصر به فرد استان کردستان و یکی از ذخایر ژنتیکی با ارزش کشور است. بدن این دام از الیافی بنام موهر (مه رز) پوشیده شده که از نظر اقتصادی حائز اهمیت است.

شاهزاده فاضلی افزود: در بین نژادهای بز دنیا، تنها دو نژاد مرخز و آنقوره قادر به تولید الیاف موهر می باشند. تغییرات پدید آمده در شیوه زندگی دامداران، مناسبات آنها با بازار و محدودیتهای ایجاد شده طی دو دهه اخیر سبب کاهش شدید جمعیت این دام شده است. در سال ۱۳۹۰ و بر اساس بررسیهای به عمل آمده، جمعیت این دام به هزار و ۵۰۰ رأس کاهش یافته است. با توجه به محدودیت های بوجود آمده از جمله کاهش جنگل‌های بلوط به عنوان اصلی ترین منبع غذایی این دام و عدم تمایل دامداران جوان برای تکثیر این دام به دلائل اقتصادی و بروز بعضی بیماریها و غیره، این کاهش جمعیت یک تهدید محسوب می‌ شود. همچنین کاهش جمعیت این دام علاوه بر اینکه لطمه ای بر فرهنگ موجود می باشد، بر روند تخریب جنگل نیز موثر است.

وی خاطر نشان کرد: مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران بر اساس یکی از رسالتهای خود مبنی بر حفظ و نگهداری ذخایر ژنتیکی و زیستی در ایران، بز مرخز را به عنوان یکی از نژادهای منحصر به فرد در جهان و در معرض انقراض به منظور حفاظت از ذخایر ژنتیکی و زیستی کشور انتخاب کرد. همچنین با توجه به جنبه های اقتصادی، فرهنگی و بومی بودن این نژاد اقدام به تهیه رده های سلولی از بز مرخز و حفظ و نگهداری آنها کرده است. این مجموعه به عنوان منبعی سهل الوصول و آماده برای تحقیقات ژنتیک، اصلاح نژاد، همانندسازی و… در اختیار محققان علاقمند قرار دارد. همچنین این مجموعه سلولی می تواند زمینه ساز توجه بیشتر برای حفظ این گونه با ارزش به عنوان یکی از اقلام گنجینه تنوع زیستی باشد.

منبع : ایسنا