دومین گردهمایی سال روز ثبت موسیقی مقامی دزفول برگزار شد/انتقاد دکتر سنگری از لغو کنسرت موسیقی در دزفول + ۲۱ تصویر و همـراه بـا تصاویری از نما

از صدای سخن عشق ندیدم خوش تر          یادگاری که در این گنبد دوّار بماند

موسیقی آیینی دزفول یک نمونه از موسیقی اقوام است که با اشعار غنایی ، توصیفی ، ترانه ها ، نوحه ها و مناجات ها آمیخته است . موسیقی این سرزمین تا مدتها مهجور مانده و پژوهش چندانی در این حوزه انجام نگرفته بود . شناخت و بررسی موسیقی اقوام ، زوایای گوناگونی از فرهنگ جوامع بشری را روشن می سازد . سال ۱۳۹۱ با تلاش پژوهشگران حوزه ی موسیقی آیینی دزفول ، موسیقی مقامی دزفول (۲۴ مقام) در بخش آثار معنوی میراث فرهنگی کشور ثبت گردید . به مناسبت سالگرد این رویداد مهم بیست و ششم شهریور ماه سال جاری (۱۳۹۳) همایشی در مجتمع فرهنگی و سینمایی دزفول برگزار شد . در این برنامه که به همّت انجمن موسیقی دزفول ، اداره ی فرهنگ و ارشاد اسلامی این شهرستان و زحمات و تلاش های علیرضا جهانی فر برگزار شده بود ، حضور پرشور جمعی از استادان ، هنرمندان و مردم هنردوست دزفول را نیز به همراه داشت . پس از تلاوت قرآن و پخش سرود جمهوری اسلامی ، “غلامعلی تاج” رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان دزفول ، ضمن تقدیر از تمامی هنرمندان و هنردوستانی که در حفظ موسیقی بومی دزفول تلاش کرده اند ، بیانیه مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خوزستان را قرائت کرد . در بخشی از این بیانه آمده است : ثبت موسیقی آیینی دزفول در سازمان ملی یونسکو ، نشان از توانمندی های این شهرستان در حوزه های تاریخی و فرهنگی است حفظ و معرفی پیشینه ی درخشان موسیقی آیینی ، حاصل تلاش جمعی از کارشناسان و هنرمندان پیشکسوت دزفول است که با قبول مرارت ها این راه دشوار را طی کردند و موفق شدند موسیقی بومی دزفول را به عنوان میراثی ارزشمند در تاریخ هنر این سرزمین ماندگار کنند .

به گزارش خبرنگار روناش ، “علیرضا تابنده پور” رئیس انجمن موسیقی دزفول نیز به همین مناسبت ، سخنانی ایراد کرد . وی موسیقی مقامی دزفول را هنری مردمی نامید که از دل توده ی مردم برخاسته است و آرزوها ، احساسات و فرهنگ مردم این دیار را بی پیرایه بازگو می کند . تابنده پور حفظ موسیقی دزفول را حاصل تلاش استادان ، ذاکرین ، مداحان ، شبیه گردان ها و هنردوستانی دانست که برای فرهنگ این سرزمین از دل و جان کوشیده اند تا درخت تنومندی که در تاریخ این سرزمین ریشه دوانیده و پر و بال گسترده است ، همچنان سبز و باطراوت باقی بماند .

دکتر “محمد رضا سنگری” استاد دانشگاه ، محقق و پژوهشگر عاشورایی که در این همایش حضور داشت ، با قدرشناسی از تمام کسانی که برای حفظ و معرفی موسیقی دزفول تلاش کرده اند ، دزفول را مهد تمدّن و هنر نامید و موسیقی مقامی دزفول را بخشی از هویت فرهنگی دزفول برشمرد که پیشینه ی آن را در نواهای قایقرانان ، در مویه های مادران و در ترنم های شاد بازی کودکان می توان جستجو کرد .نواهایی که گاه همراه با کاروان های تجاری به آن سوی مرزهای ایران نیز می رسیدند . این موسیقی که از دل مردم برخاسته بود ، بخشی از پیشینه ی فرهنگی این سرزمین است که به طور شفاهی به نسل های بعد رسیده است وی موسیقی را سرمایه ای بزرگ خواند و افزود برای شناخت فرهنگ اقوام باید موسیقی آنها را شناخت زیرا بن مایه های جامعه شناسی ، روانشناسی و مردم شناسی را می توان در موسیقی اقوام شناسایی کرد .

وی که از فرزندان دزفول نیز می باشد ، در بخشی دیگر از سخنان خود ضمن انتقاد و با اظهار تاسف از لغو کنسرت موسیقی در دزفول ، اظهار داشت : شما ببینید برای لغو یک کنسرت موسیقی در این شهر چه کردند ؛ اگر این حرف ها را سنگری بزند اشکالی ندارد ، اما اگر کسی دیگر بزند اشکال دارد . همین کنسرتی را که با هزاران دلیل بی استدلال مانع اجرای آن شدند ، در تهران با حضور سرداران برگزار شده و با آن گریه می کنند . این سخنان با استقبال و تشویق های پی در پی حاضرین مواجه گردید .

“عباس پاپی زاده” نماینده ی شهرستان دزفول در مجلس شورای اسلامی نیز ضمن تقدیر از تمام کسانی که در حفظ موسیقی آیینی دزفول همّت گماشته اند ، ایجاد محیطی با نشاط را برای مردم و حمایت از هنرمندان حوزه موسیقی را از دغدغه های مسؤلین برشمرد . وی اظهار امیدواری کرد که با رایزنی هایی که با سازمان میراث فرهنگی و وزارت راه و شهرسازی انجام گرفته است ، بافت آجری دزفول به عنوان میراثی ارزشمند و جلوه هایی از تمدن این منطقه بازسازی شود تا بدین ترتیب ، میراث تاریخی این شهر را که سرمایه ی نسل های آینده است ، حفظ کنیم و به دیگران بشناسانیم .

“حبیب الله آصفی” معاون استاندار و فرماندار ویژه دزفول در سخنان خود با قدرشناسی از هنرمندان و فرهیختگانی که برای ثبت موسیقی دزفول تلاش کرده اند ، اظهار امیدواری کرد که با ایجاد هنرستان موسیقی در دزفول زمینه ارتقای فرهنگی برای جوانان این شهر فراهم گردد . وی دزفول را شهری با ویژگی های منحصر به فرد معرفی کرد که امکان توسعه و پیشرفت را در زمینه های مختلف داراست .

استاد “عبدالکریم پاک سیرت” ، از پژوهشگران حوزه ی موسیقی ، مراحل ثبت موسیقی مقامی دزفول را برای حاضرین تشریح کرد . وی به اجمال دستگاه های موسیقی دزفول و تا حدودی شوشتر را با مناطق دیگر ایران مورد مقایسه قرار داد و اشتراکات و تفاوت های آنها را برشمرد و بدین ترتیب ویژگی های منحصر به فرد مقام های موسیقی دزفول را معرفی نمود . پاک سیرت تاثیرپذیری متقابل موسیقی و آیین های مذهبی را یکی از زمینه های ارتقا و گسترش موسیقی ذکر کرد که شرایط آن از دیر باز در دزفول فراهم بوده است .

پاک سیرت مقام ها و گوشه های از موسیقی بومی دزفول را برشمرد که تعدادی از آنها مختص موسیقی دزفول هستند و تعدادی با نام های دیگر در موسیقی رسمی شناخته شده اند وی در بخش دیگری از سخنان خود ، بر اهمیّت نقش پیشکسوتانی اشاره کرد که حلقه ی اتصال موسیقی گذشتگان به دوران معاصر بوده اند افرادی چون زنده یاد ملاحسین خلیفه ( سلطان الذاکرین ) ، ملا حسین نکیسایی ، حسین هزار دستان ، سید مجید احد زاده ، محمود گلشن فر ( نیم آقا ) ، سید جلال هاشمی فر ، مصطفی فیلوس ، کرمعلی توکلی و حاج مانده میوه چی که حق بزرگی بر گردن موسیقی این دیار دارند .

دکتر “عبدالمهدی مستکین” معاون فرهنگی سازمان یونسکو آخرین سخنران این همایش بود که با زبان شعر و ادب توجه به هنر موسیقی را یک نیاز معنوی و برگرفته از عشق برشمرد وی ایجاد دفتر یونسکو را در شهرستان دزفول یکی از افتخارات این شهر برشمرد . همچنین آثاری چون پل باستانی دزفول و دانشگاه جندی شاپور را نمادهای ارزشمندی از میراث تاریخی دزفول ذکر کرد .

در فواصل برنامه ها ، موسیقی زنده نیز اجرا شد در بخش اوّل دو نوازی تار و تنبک با اجرای علی فاطمی و روح الله یوسف جاتی و در بخش دوم گروه نوازی محلّی ساز و آواز به سرپرستی علیرضا شوشی برگزار گردید . در بخش پایانی این همایش هم قسمت هایی از نمایش طنز محلی و موفق «بِی بَرون» به کارگردانی عظیم سبزقبا اجرا شد که مورد توجه حاضرین قرار گرفت .گفتنی است نمایش بِی بَرون برگرفته از فرهنگ بومی دزفول است که از مرداد ماه در مجتمع فرهنگی سینمایی این شهرستان به روی صحنه رفته است .

* گزارش : فاطمه سادات اشرفی زاده – روناش

* عکس : حمید تجلی فرد – روناش

.

اخبار مرتبط :

دومین گردهمایی ثبت موسیقی آئینی و مقامی (۲۴ مقوم) در شهرستان دزفول برگزار می گردد