در مورد خصوصیات اخلاقی رسول گرامی اسلام(ص)نقل شده است که ایشان:
• پیوسته چشم او فروخوابیده بود و نظرش به زمین بیشتر بود تا به آسمان.
• پیوسته در اندوه و همواره در اندیشه بود و به وقت نیاز سخن می فرمود
• سکوتش دراز و سخن او جامع بود و زاید و هذیان نداشت، بلکه همه خالص و فضل بود
• آن حضرت صلی الله علیه و آله و سلم خوشخو بود و نعمت را بزرگ می شمرد و خوردنی ها را مذمّت نمی کرد و دنیا او را به خشم نمی آورد.
• خشم او درباره داد و حق دیگران بود و برای حق خود در خشم نمی شد و هنگام خشم چهره بر می گرداند و هنگام شادی، چشم بر هم مینهاد و خنده او تبسّم بود.
• در خانه، اوقات خویش را سه بخش کرده بود؛ بخشی برای عبادت خداوند و بخشی برای اهل و عیال و بخشی برای خود و مردمان
• او اهل فضل و تقوا را بر دیگران مقدّم می داشت و با همه کس به صحبت و سخن مشغول می شد و نیاز همه را بر می آورد و از حال یاران و صحابه جویا میشد و یاران را به هم الفت میداد و بزرگواران و کریمان را احترام می کرد و نیکی ها را تحسین و بدیها را تقبیح می فرمود و بزرگترین کس را آن می دانست که برادران مسلمان را یاری کند.
• در نشستن و برخاستن، ذکر خدا بر زبان داشت و جای مخصوص نداشت، بلکه هر جا می رسید می نشست. مجلس او پایین و بالا نداشت و اصحاب را نیز چنین دستور می داد و در تقسیم هر چیز عدالت داشت و با هر کس می نشست، صبر می کرد تا او بر خیزد.
• سخن او خوش و همراه با گشادگی چهره و نصیحتهای او بر همگان پدرانه بود.
• مجلس او مجلس حیا و حلم و صبر و امانت بود و به ادب سخن می راند و صدا را بلند نمی کرد و سخن بد درحق مردم ادا نمی کرد.
• سالخوردگان را به وقار احترام می گذاشت و بر کودکان مهربان بود و هرگز ترش رویی و درشتی نداشت .
• مردم را نومید نمی کرد و نفاق و سخن بیهوده و زیاد نداشت و سخن دیگران را کاملاً گوش میداد و آن را قطع نمی کرد و عفوکننده و رحیم دل و بسیار باشرم و پیوسته در ذکر خدا و امانتدار بود. امانتداری او چنان بزرگ بود که به محمّد امین، ملقّب و مشهور شد
• او راز پوش و بخشنده ومردم دوست و بردبار و مهماندار و کریم و درستکار و در عبادت چابک و از شهوات بریده و روزهدارترین مردم بود.
• او شب زنده دار و متهجّد و فروتن و به دنیا بی رغبت و بلند همّت و دوستدار نیازمندان و مسکینان و طبیب توانگران و باانصاف و پارساترین پارسایان و راهنمای امّت و شجاعترین فرد امّت بود و منظری با هیبت و شریف و دستگشاده و باسخاوت داشت.
• آن حضرت دیرخشم و لطیف طبع بود و در او مکر و فریب و بخل و حیله و منّت و طعنه و حسد و گردنکشی و تکبّر و فخر فروشی و شتابزدگی وجود نداشت(۱)و به شهادت بلند قرآن، ایشان خُلق عظیم داشت: ﴿وإنّک لَعلی خُلُقٍ عظیمٍ)(۲)
کتاب فضل تو را آب بحر کافی نیست ٭٭٭٭ که تر کنم سر انگشت و صفحه بشمارم
چنین ویژگیهایی جز در پیامبر و وصی او یافت شدنی نیست. از اینرو، آن حضرت فرمود: خداوند مرا ادب فرمود و من علی(علیهالسلام) را ادب کردم(۳).
منابع:
تفسیر موضوعی قرآن کریم، آیت الله جوادی آملی.برگرفته از سایت روزدهم
ر.ک: بحار الأنوار، ج۱۶، ص۱۴۹٫
۲ – سوره قلم، آیه ۴٫
۳ – بحارالأنوار، ج۱۶، ص۲۳۱٫