شهرستان دزفول پایتخت مقاومت ملت ایران با ۴۷۶۲ کیلومتر مربع مساحت و بیش از ۵۰۰ هزار نفر جمعیت شمالیترین شهر استان خوزستان است.
دزفول از شمال با استان لرستان، از شرق با شهر مسجدسلیمان و استان چهارمحالوبختیاری، از شمال غرب با اندیمشک، از جنوب با شوشتر و اهواز و از غرب با شهر شوش دانیال همسایه است. دزفول از سطح دریا ۱۴۳متر ارتفاع دارد و در فصل تابستان هوای گرم و در زمستان از هوایی معتدل برخوردار است.
ناحیه شمالی و کوهستانی دزفول شامل مناطق سردشت و شهیون است. رودخانه دز که از بزرگترین رودخانههای آب شیرین خوزستان و ایران به شمار میآید، از وسط این شهر عبور میکند.
شکلگیری این شهر به زمان شاپور اول ساسانی برمیگردد. پس از غلبه شاپور اول ساسانی بر سپاهیان روم و اسارت «والرین» امپراتور روم پادشاه ساسانی به اسیران رومی فرمان داد تا برای جبران زیانهایی که به شهرهای ایران وارد کرده بودند تأسیساتی را در شهرهای خوزستان ازجمله دزفول و شوشتر بنا کنند که برخی از این تأسثیسات مثل پل قدیمی دزفول هنوز هم پابرجا است و به خاطر حفظ این اثر باارزش، میراث فرهنگی با همکاری شهرداری دزفول اقدام به ساخت دو رمپ دسترسی وسایل نقلیه در ابتدای پل کرده است. قرار است این پل با هزینه اولیه ۲۵۰ میلیون تومان بازسازی و فقط محل عبور مردم شود.
وجود رودخانه دز که از کوههای زاگرس و شهرستان الیگودرز سرچشمه میگیرد باعث شده دزفول به عنوان مهمترین شهرستان خوزستان از نظر تولید محصولات کشاورزی شناخته شود.
مهمترین محصولات کشاورزی دزفول شامل مرکبات، گندم، جو، ذرت و صیفی است که سالانه صدها تن آن به خارج از کشور و شهرهای ایران صادر میشود.
سد دز در سال ۱۳۴۲ بر روی این رودخانه و پاییندست چندین سد تنظیمی به منظور سیراب کردن زمینهای کشاورزی ساخته شد و بیش از ۱۲۰هزار هکتار از زمینهای کشاورزی به وسیله کانالهای بتنی، زیر کشت انواع محصولات کشاورزی رفت.
* جاذبههای طبیعی
با وجود گرمای بالای ۴۵ درجه دزفول این شهر را میتوان در شمار زیباترین، باصفاترین و سرسبزترین مناطق جنوب غرب کشور معرفی کرد.
آبشار «شوین» با بیش از ۹۰ متر ارتفاع و ۷۰ متر عرض در لنگرگاه منطقه «لیوس» در شمال دزفول در سال پذیرای صدها گروه کوهنوردی و عاشقان طبیعت است. برای رسیدن به این آبشار دو راه وجود دارد.
نخستین راه دسترسی به آبشار شوین از طریق روستای «شهیون» و جاده شهیدآباد دزفول و دومین راه از طریق راهآهن اندیمشک ـ دورود است که از ایستگاه تلهزنگ پس از حدود پنج ساعت پیادهروی از طریق جاده خاکی به روستای «شوین» منتهی میشود.
* سد و دریاچه سد دز: دریاچه سد دز از چشماندازهای بسیار زیبا و دلنشین منطقه شمال خوزستان است که در سال گردشگران بسیاری از امکانات آن بهرهمند میشوند.
دزفول با توجه به وجود پناهگاههای حیاتوحش دز و کرخه، بیشهزارهای اطراف رودخانه دز، تنگهها و غارها، آبگیرها و بزرگترین تفریحگاه ساحلی دز «علیکله» بزرگترین منطقه گردشگری خوزستان به شمار میآید.
دزفول واقع در ۱۴۰ کیلومتری اهواز و ۶۵۰ کیلومتری تهران از امکانات خوبی همچون فرودگاه، شبکه ریلی (در ۱۰ کیلومتری شهر اندیمشک) و امکانات منظم مسافربری بهرهمند است.
فرودگاه دزفول که در هفته بیش از ۱۰ پرواز به تهران و بالعکس دارد، توانسته بار ترافیکی فرودگاه اهواز را کاهش دهد.
هتل ایرانگردی و جهانگردی و چندین هتل و مسافرخانه دیگر دزفول را به قطب گردشگری خوزستان تبدیل کرده است.
*آثار تاریخی
بقایای شهر جندیشاپور متعلق به دوره ساسانیان در ۱۵کیلومتری دزفول، آسیابهای قدیمی «موزه آب»، زیر پل دوم «جدید» دزفول، بقعه شاه ابوالقاسم، مجموعه تاریخی شاه رکنالدین که متعلق به دوره تیموریان است.
بازار قدیمی دزفول که در زمان ساسانیان ساخته شده است، آستانه متبرکه محمدبن موسیالکاظم(ع) «سبزقبا» که هزاران زائر از نقاط مختلف خوزستان و کشور دارد، آستانه متبرکه حضرت حزقیل نبی(ع) پدر بزرگوار حضرت دانیال نبی(ع)، آستانه متبرکه محمدبن جعفر داماد گرانقدر حضرت علی(ع) و آستانه متبرکه ابراهیم و عقیل فرزندان گرامی حضرت علی(ع) و آستانه متبرکه سیدمحمود و امامزاده سیدسلطانعلی(ع) از جمله آثار تاریخی و مذهبی شهرستان دزفول است که سالانه هزاران گردشگر را به سوی خود جلب میکنند.
* دزفول شهر آجری جهان
دزفول را شهر آجری جهان هم مینامند. بافت قدیمی و تاریخی دزفول ۵۰ هکتار از شهر را در بر میگیرد. در این مناطق خانههای زیبایی همچون خانه تیزنو (صفویه)، نیلساز، سوزنگر، قلمبر وجود دارد که توسط سازمان میراث فرهنگی و سازمان نوسازی و بهسازی دزفول بازسازی و مرمت شدهاند.
* مساجد تاریخی دزفول
مسجدجامع دزفول که در قرن سوم هجری ساخته شده است، مسجد لب خندق، مسجد میاندره، مسجد شیخ معزی و مسجد ملاشاه علی، و دهها حسینیه و بقعههای مقوم، شاه خراسان، شیخ جابر انصاری (عارف بزرگ) پیر اسحاق، علی دیمی (قدمگاه امام رضا(ع))، شیخ اسماعیل قصری (عارف) از دیگر آثار تاریخی مذهبی دزفول به شمار میآید.
* صنایع دستی: در شهر دزفول انواع صنایع دستی چوبی تولید میشود.
قلم نی: قلم نی دزفول از مرغوبترین و ممتازترین نوع قلم نی است که در بین هنرمندان خوشنویس کاملاً شناخته شده است و از سوغات معروف دزفول به شمار میآید.
کلوچه خرمایی: از معروفترین خوردنیهای دزفول کلوچه خرمایی است که همانند سرشیر، لبنیات، ارده، حلوا شکری و کنجدی آن در خوزستان معروف بوده و خریداران فراوانی دارد.
<