بیش از نیمی از ساکنان زمین در آمریکا، اروپا، افریقا، استرالیا و آسیا از جمله در ایران میتوانند خسوف شامگاه شنبه را که بیست و سومین ماه گرفتکی کامل از هفتاد و یک گرفت ساروس ۱۳۵ می باشد مشاهده کنند.
ماه گرفتگی جزئی در اغلب نقاط کشور پیش از طلوع ماه آغاز میشود.
خسوف ۱۹ آذرماه از حدود ساعت ۱۶ و ۱۶ دقیقه روز شنبه به صورت جزئی آغاز میشود و زمان آغاز ماه گرفتگی کلی ساعت ۱۷ و ۳۶ دقیقه و ۱۶ ثانیه است.
گرفت کلی ماه در ساعت ۱۸ و ۲۷ دقیقه و ۲۴ ثانیه و گرفتگی جزئی در ساعت ۱۹ و ۴۷ دقیقه و ۵۸ ثانیه پایان میباید.
مهندس مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفتوگو با خبرنگار علمی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) با بیان این که در این خسوف، ماه به مدت ۵۱ دقیقه به طور کامل در سایه زمین قرار میگیرد و حداکثر گرفت کامل ماه در ساعت ۱۸:۰۱:۴۹ خواهد بود، خاطرنشان کرد: در این گرفت، ماه در گره نزولی قرار داشته و در صورت فلکی گاو(ثور) در آسمان دیده می شود. در شب گرفت چهار روز از اوج مداری ماه گذشته است و رنگ ماه قرمز نسبتاً روشن است.
وی با بیان این که این ماه گرفتگی بیست و سومین ماه گرفتکی کامل از هفتاد و یک گرفت ساروس ۱۳۵ است، گفت: از لحاظ آماری ۲۳٫۹ درصد از خسوفهای این ساروس، جزیی و ۳۲٫۴ درصد آنها کلی است. جالب است که ۴۳٫۷ درصد گرفتهای این دوره خسوف، ماه گرفتگی غیر مرئی و یا همان نیمسایهیی است. طولانی ترین گرفت کلی ساروس ۱۳۵ در روز پنج شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۶۴۳ خورشیدی رخ خواهد داد و کوتاهترین آن نیز در ۱۶ آبان ۱۳۳۶ خورشیدی رخ داده است.
وی خاطرنشان کرد: برای رصد ماه گرفتگی نیاز به ابزار خاصی نیست و با چشم غیر مسلح نیز میتوان آن را مشاهده کرد. هر چند که برای عکاسی دقیقتر از این رویداد تلسکوپ به کمک منجمان میآید. نباید این گونه تصور کرد که خسوف برای چشم انسان مشکل ساز است و به هیچ وجه فیلتر خاص برای رصد ماه گرفتگی جهت جلوگیری از مشکل احتمالی به چشم نیاز نبوده و توصیه نمیشود. البته فیلتر ماه بر روی برخی تلسکوپها برای مشاهده ماه در وضعیت شدید نورانی میباشد تا از پایین آمدن حساسیت چشم جلوگیری کند.
عتیقی تصریح کرد: بررسی عوارض سطحی ماه که یکی پس از دیگری درون سایه زمین قرار میگیرد یکی از مطالعات رصدی این پدیده است که در کنار کنترل زمان آغاز و پایان گرفت ماه، شدت رنگ قرمز در خسوف شرایط اختفا احتمالی ستارگان در لحظه ماه گرفتگی و دهها مطالعه دیگر قرارمیگیرد.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران تصریح کرد: انجمن پس از برنامه موفق رصد خسوف ۲۵ خرداد بر فراز برج میلاد تهران برای دومین بار امکان رصد و تصویربرداری از پدیده زیبای ماه گرفتگی از فراز این برج را برای معدودی از علاقمندان نجوم آماتوری فراهم کرده است.
براین اساس خواندن نماز آیات در کشور برهمه واجب است.
احکام نماز – نماز آیات
س ۷۱۱: نماز آیات چیست و علت شرعى وجوب آن کدام است؟
ج: نماز آیات دو رکعت است که هر رکعت آن پنج رکوع و دو سجده دارد و اسباب شرعى وجوب آن عبارت است از: کسوف خورشید و خسوف ماه، اگر چه مقدار کمى از آنها گرفته شود؛ زلزله و هر حادثه غیرعادى که باعث ترس بیشتر مردم شود مانند بادهاى سیاه یا سرخ و یا زرد که غیرعادى باشند؛ تاریکى شدید، فرو رفتن زمین و ریختن کوه، صیحه آسمانى و آتشى که گاهى در آسمان ظاهر مىشود. در غیر از کسوف و خسوف و زلزله، باید آن حادثه موجب ترس و وحشت بیشتر مردم شود، و حادثهاى که ترس آور نباشد و یا موجب ترس و وحشت افراد نادرى گردد، اعتبار ندارد.
س ۷۱۲: نماز آیات چگونه باید خوانده شود؟
ج: به چند صورت مىتوان آن را بجا آورد:
صورت اول: بعد از نیت و تکبیره الاحرام، حمد و سوره خوانده شود و به رکوع برود، سپس سر از رکوع برداشته و دوباره حمد و سوره را بخواند و به رکوع رود و باز سر از رکوع بردارد و حمد و سوره بخواند و به رکوع رود و سپس سر از رکوع بردارد و همین طور ادامه دهد تا یک رکعت پنج رکوعى که قبل از هر رکوعى حمد و سوره خوانده است انجام دهد، سپس به سجده رفته و دو سجده نماید و بعد براى رکعت دوم قیام کند و مانند رکعت اول انجام دهد و دو سجده را بجا آورد و بعد از آن تشهد بخواند و سلام دهد.
صورت دوم: بعد از نیت و تکبیرهالاحرام، حمد و یک آیه (البته احتساب بسمالله به عنوان یک آیه خلاف احتیاط است) از سورهاى را قرائت کرده و رکوع کند، سپس سر از رکوع بردارد و آیه دیگرى از آن سوره را بخواند و به رکوع رود، و بعد سر از رکوع برداشته و آیه دیگرى از همان سوره را قرائت نماید و همین طور تا رکوع پنجم ادامه دهد تا سورهاى که پیش از هر رکوع، یک آیه از آن را قرائت کرده، قبل از رکوع آخر تمام شود. سپس رکوع پنجم را بجا آورد و به سجده رود، و پس از اتمام دو سجده، براى رکعت دوم قیام نماید و حمد و آیهاى از یک سوره را بخواند و به رکوع برود و همین طور مانند رکعت اول ادامه دهد تا تشهد بخواند و سلام دهد و چنانچه بخواهد براى هر رکوعى به یک آیه از سورهاى اکتفا کند، نباید سوره حمد را بیش از یک مرتبه در اول آن رکعت بخواند.
صورت سوم: یکى از رکعتها را به یکى از دو صورت و رکعت دیگر را به نحو دیگر بجا آورد.
صورت چهارم: سورهاى را که آیهاى از آن را در قیام پیش از رکوع اول خوانده، در قیام پیش از رکوع دوم یا سوم یا چهارم تکمیل نماید، که در این صورت واجب است بعد از سر برداشتن از رکوع، سوره حمد را در قیام بعدى اعاده نموده و یک سوره یا آیهاى از آن را اگر پیش از رکوع سوم یا چهارم است، قرائت کند، و در این صورت واجب است که آن سوره را تا قبل از رکوع پنجم به آخر برساند.
س ۷۱۳: آیا وجوب نماز آیات اختصاص به کسانى دارد که در شهر وقوع حادثه هستند و یا شامل همه مکلفینى که از آن مطلع شدهاند هرچند در آن شهر نباشند نیز مىشود؟
ج: وجوب آن مختص کسانى است که در شهر وقوع حادثه هستند و کسى هم که در شهر متصل به شهرى که حادثه در آن رخ داده، بهطورى که مانند یک شهر محسوب شوند، زندگى مىکند، حکم آنها را دارد.
س ۷۱۴: اگر شخصى هنگام وقوع زلزله بیهوش باشد و بعد از وقوع آن به هوش آید، آیا نماز آیات بر او واجب است؟
ج: اگر علم به وقوع زلزله پیدا نکند تا اینکه زمان متصل به وقت وقوع آن بگذرد، خواندن نماز آیات واجب نیست، اگرچه احتیاط آن است که بجا آورد.
س ۷۱۵: بعد از وقوع زلزله در منطقهاى، غالباً در مدت کمى دهها پس لرزه رخ مىدهد، حکم نماز آیات در این موارد چیست؟
ج: هر زلزلهاى، چه شدید و چه خفیف، اگر زلزله مستقلى محسوب شود، نماز آیات جداگانهاى دارد.
س ۷۱۶: اگر مرکز زلزله نگارى، وقوع لرزشهاى خفیف زمین را با ذکر تعداد آن در منطقهاى که ما زندگى مىکنیم، اعلام نماید، ولى ما اصلاً آنها را احساس نکنیم، آیا در این حالت نماز آیات بر ما واجب مىشود یا خیر؟
ج: اگر هنگام وقوع زلزله و یا در زمان متصل به آن، خودتان آن را احساس نکنید، نماز آیات بر شما واجب نیست.