خانه / نشریه / معارف اسلامی / فرجام سر مطهر سیدالشهداء(ع) و سایر شهد‌ای کربلا + عکس

فرجام سر مطهر سیدالشهداء(ع) و سایر شهد‌ای کربلا + عکس

altاز شهادت امام حسین(ع) و ۷۲ پروانه پر سوخته کاروان کربلا، سر مطهر غافله سالار کربلا به همراه سر سایر شهدا شهر به شهر گذشت تا این که بالاخره بدن‌های مطهر دفن شد، برخی سرها به این اجساد بهشتی ملحق و برخی دیگر بنا بر اقوال تاریخی در اماکن دیگری دفن شدند.

به گزارش خبرنگار ویژه نامه باشگاه خبرنگاران، پس از شهادت امام حسین(ع) و حماسه آفرینان کربلا، سرهای مطهر همه شهدای نهضت عاشورا بر فراز نیزه‌ها بلند شد و شهر به شهر را طی کرد.

سر مقدس حضرت اباعبدالله الحسین(ع) در جلوتر از همه سرها حرکت داده می‌شد و این  در حالی بود که لب‌های مطهر سومین پیشوای شیعه بر فراز نیزه قرآن زمزمه می‌کرد.

اما این سرهای مطهر در کجا و چگونه آرام گرفتند؟ براساس اقوال تاریخی در اینکه سر مطهّر امام حسین(ع) کجا دفن شده است، منابع تاریخی و حدیثی شیعه و سنی، گزارش‌های متفاوتی ارائه کرده‎اند تا آنجا که ده قول در این باره گفته شده است.

همچنین مورخانی چون؛ سبط ابن‌جوزی و نویری و بعضی از محققان و نویسندگان معاصر، از جمله سید محسن امین عاملی، فضل علی قزوینی و شهید قاضی طباطبایی، به جمع‎آوری برخی از اقوال و نقد و بررسیِ آنها پرداخته‎اند.

محل دفن سر مطهر سیدالشهدا(ع)

در مورد محل دفن سر مطهر حضرت اباعبدالله الحسین(ع) ده نقطه به ثبت تاریخی رسیده که شامل: کربلا(به بدن مطهر ملحق شده)، نجف( در کنار مرقد مطهر حضرت علی(ع))، مدینه(بقیع و کنار قبر بی نشان حضرت زهرا(س))، دمشق(مسجد دمشق)، رقه(مسجد جامع)، کوفه(دارالخز)، عسقلان، مصر(بارگاه الحسین(ع))، مرو(دارالاماره) و حّران( سندی قوی ندارد)، می‌شود.

alt

دمشق، سنگی که سر مطهر سیدالشهداء(ع) روی آن قرار گرفت

alt

رأس الحسین(ع) دمشق

alt

رأس الحسین(ع) قاهره

alt

رأس الحسین(ع) حلب

alt

رأس الحسین(ع) عسقلان

alt

راس ألحسین(ع) مسجد حنّانه

alt

رأس الحسین(ع) نجف

alt

 

سرهای سایر  شهدای کربلا

اگرچه بر اساس گزارش‌های تاریخی، سرهای دیگر شهدا نیز از کوفه به شام فرستاده شد، اما درباره مکان دفن آنها، گزارش‌های چندان معتبری در دست نیست و در مجموع سه گزارش و گفته ذیل در این باره وجود دارد:

* دفن سرها در جَبّانه‌ کوفه

ابن سعد به عنوان وقایع نگاری عاشورا نوشته است که وقتی اسرا در قصر ابن زیاد زندانی شدند، شخصی به نام ابوخالد ذکوان به ابن زیاد گفت: این سرها را به من واگذار تا آنها را دفن کنم؛ او آنها را تحویل گرفت و در (قبرستان) جَبّانه (کوفه) دفن کرد و سواربر مرکب خود شده و به سوی اجساد آنان رفته و پس از تکفین، آنها را دفن کرد.

البته این قول را به هیچ‎ رو نمی‎توان پذیرفت، چرا که ـ چنان نگاشته شد ـ اولاً: با نصوص تاریخی که بر بردن سرهای شهدا به شام نزد یزید دلالت دارد، ناسازگار است، ثانیاً: در ادامه گزارش آمده است که ذکوان، اجساد آنها را نیز دفن کرد که این امر با مسلّمات تاریخ عاشورا منافات دارد، زیرا بر اساس گزارش‌های معتبر، اهل غاضریّه، دفن کنندگان شهدا بوده‎اند، نه شخصی به نام ذکوان.

* الحاق سرها به بدن‎ها

مستوفی هروی و بعدها خواندمیر، به عنوان مورخ نوشتند که اسرای اهل بیت‌(ع)، سرهای دیگر شهدا را همراه سر امام حسین(ع) به کربلا آورده و در کنار بدن‎هایشان دفن کردند که این گزارشْ از این‌رو که از گزارش‌های متأخر است و در منابع کهن، نیامده، چندان اعتباری ندارد.

                                                            
 
alt   
                                                                                                      
قبرستان باب الصغیر(شام)
alt
دفن برخی سرها در مقبره باب الصغیر شام

اما از محققان معاصر، سیدمحسن امین عاملی، دیدگاه دیگری دارد و در این باره نوشته ‌است:

در سال ۱۳۲۱ق در مقبره معروف به مقبره باب‌الصغیر در دمشق، بارگاهی را دیدم که جلویِ درِ آن، سنگی بود و روی آن نوشته شده بود:

اینجا محل دفن سرهای عباس‌بن علی(ع)، علی‌بن الحسین اکبر(ع) و حبیب‌بن مظاهر است

 
مقام راس شهدای کربلا(باب الصغیر)
 
 
 
پس از چند سال، آنجا را خراب کرده و تجدید بنا کردند و آن سنگ از بین رفت و ضریحی داخل بارگاه ساخته بودند و اسامی بسیاری از شهدای کربلا را روی آن نوشته بودند، در حالی که آنجا در حقیقت منسوب به آن سه سر بود.

البته به گمان قوی چنین انتسابی صحیح باشد، زیرا پس از حمل سرهای شریف به دمشق و گرداندن آنها و پایان یافتن مقصود یزید که اظهار پیروزی، آزار و اذیت کردن اسرا و انتقام گیری از آنان بود، چاره‎ای جز دفن آنها در یکی از مقابر نبوده است، پس این سه سر در مقبره باب الصغیر دفن شد و مکان دفن آنها حفظ شد.

*مقام رؤس الشهداء

از جمله مقامات باب الصغیر، که نام قبرستانى در دمشق است، مقام رؤس الشهدا است که مرقدى در آنجا ساخته شده و ۱۶ علامت بر روى آن به نشانه ۱۶ سر گذاشته شده است . نام شهدایى که این مقام به آنان منسوب است از قرار زیر است:

۱. ابوالفضل العباس بن امیر المومنین علیه السلام

۲. على بن الحسین الاکبر

۳. حبیب بن مظاهر

۴. قاسم بن الحسن

۵. عبدالله بن على

۶. عمر بن على

۷. الحر الریاحى

۸. محمد بن على

۹. عبدالله بن عوف

۱۰. على بن ابى بکر

۱۱. عثمان بن على

۱۲. جعفر بن على

۱۳. جعفر بن عقیل

۱۴. محمد بن مسلم

۱۵. عبدالله بن عقیل

۱۶. حسین بن عبدالله

 
مقام رؤس شهدا در باب الصغیر
alt
 
alt
آستانه رؤس الشهدا 
این آستانه مطهر که در باب الصغیر شهر دمشق واقع است، یکى از زیارتگاه‌هاى شیعیان جهان مىاست که  پس از واقعه کربلا، در سال ۶۱ ق، سرهاى مقدس شهداى کربلا از کوفه به شام فرستاده شد و جهت ایجاد رعب و فزع در دل مسلمانان و مخالفان و به علامت پیروزى، در کوچه و بازار طواف داده شد.

سپس یزید بن معاویه دستور دفن آنها را صادر کرد و سرهاى مبارک را در باب الصغیر دفن نمودند. این آستانه، سرهاى مطهر حضرت ابوالفضل العباس(ع)، حضرت على اکبر(ع)، حضرت قاسم(ع)، جعفر ابن عقیل، جعفر بن على، حبیب بن مظاهر اسدى، حر ریاحى، عمر بن على، عبدالله بن على، محمد بن على، عبدالله ابن عوف، محمد بن مسلم، عبدالله بن عقیل، حسین بن عبدالله، على بن ابى بکر و عثمان بن على را در بردارد.

همچنین ببینید

چرا به امام عصر(عج) ربیع الانام می گویند؟

یاصاحب الزمان(عج)! باز بهار رسید و «تو» بهار انسانها نیآمدی. فصل نو شد و باز …

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

معادله را حل کنید *